భద్రకాళి ఆలయం, వరంగల్

వరంగల్ భద్రకాళీ అమ్మవారి ఆలయానికి విశేషమైన చరిత్ర ఉంది. ఎంతో విలువైన కోహినూర్ వజ్రం గురించి విన్నవారు ఇక్కడి అమ్మవారితో ఆ వజ్రానికి ఉన్న సంబంధం తెలిస్తే ఆశ్చర్యపోతారు. ఈ ఆసక్తికర వాస్తవాలను తెలుసుకునే ముందు భద్రకాళి అమ్మవారి ఆలయ విశేషాల గురించి కాస్త తెలుసుకునే ప్రయత్నం చేద్దాం.

తెలంగాణ రాష్ట్రంలోని హనుమకొండ, వరంగల్ నగరాల మధ్య ఓ కొండపై భద్రకాళీ అమ్మవారి ఆలయం ఉంటుంది. ఈ ఆలయంలో ప్రధాన దేవత అయిన భద్రకాళీ అమ్మవారు భయంకర రూపంలో పెద కళ్లు, గంభీరమైన ముఖం, ఎనిమిది చేతులు, వాటికి వేరు వేరు ఆయుధాలతో సింహ వాహనంపై కూర్చుని దర్శనమిస్తుంది. అమ్మవారి విగ్రహం రాతితో చేయబడినా జీవం ఉట్టిపడేలా కనిపిస్తుంది. ఈ అమ్మవారి ఎడమ కన్నుకు కోహినూర్ వజ్రం ఉండేదని చారిత్రక కధనం.

భద్రకాళీ ఆలయాన్ని దక్షిణ భారతదేశపు స్వర్ణ దేవాలయం అంటారు. చాళుక్యుల కాలం నాటి నిర్మాణ శైలి సందర్శకులను అబ్బురపరుస్తుంది. ఈ ఆలయం సూర్యోదయం, సూర్యాస్తమయం సమయాల్లో బంగారు వర్ణంలో మెరిసిపోతుంది. అందుకే భద్రకాళి ఆలయాన్ని దక్షిణ భారతదేశపు స్వర్ణ దేవాలయంగా పిలుస్తారు. ఈ ఆలయానికి పక్కన ఉండే భద్రకాళి సరస్సును భక్తులు అత్యంత పవిత్రంగా భావిస్తారు. దీని పవిత్రతను కాపాడేందుకు ఈ సరస్సులోకి దిగేందుకు ఎవరినీ అనుమతించరు. ఫోటోగ్రఫీపై ఆసక్తి ఉన్నవారికి ఇది ఒక చక్కని ప్రదేశంగా చెప్పుకోవచ్చు.

ఆలయ నిర్మాణం మరియు చరిత్ర

చాళుక్యుల నిర్మాణ శైలిలో నిర్మించబడిన భద్రకాళి దేవాలయం వేంగి ప్రాంతాన్ని వారు స్వాధీనం చేసుకున్నందుకు గుర్తుగా నిర్మించబడిన పురాతన దేవాలయం. ఆలయంలోని ఏకాంద శిలా విగ్రహం మరియు స్తంభాలు చాళుక్యుల పాలన యొక్క సంగ్రహావలోకనాన్ని ప్రదర్శిస్తాయి, అయితే స్తంభాలపై ఉన్న క్లిష్టమైన శిల్పాలు కాకతీయ పాలన యొక్క అద్భుతమైన హస్తకళను సూచిస్తాయి.

కాకతీయ రాజులు కూడా భద్రకాళి దేవిని తమ పితృదేవతగా భావించారు కాబట్టి ఆలయానికి కూడా సహకారం అందించారు. కాకతీయుల హయాంలో భద్రకాళి సరస్సును నిర్మించారు. వారి పాలనలో ఆలయాన్ని కలుపుతూ ఒక సరస్సు కూడా నిర్మించబడింది. అయితే కాకతీయుల పాలన పతనంతో వరంగల్ భద్రకాళి ఆలయానికి ప్రాధాన్యత తగ్గింది.

అనేక దశాబ్దాల తర్వాత, 1950లలో భద్రకాళి ఆలయం మళ్లీ పునరుద్ధరించబడింది. 1940లలో కర్ణాటక నుండి వరంగల్‌కు వలస వచ్చిన కాళీమాత యొక్క అమిత భక్తుడైన శ్రీ గణపతి శాస్త్రి దీనిని ప్రారంభించారు. భద్రకాళి ఆలయ అవశేషాలను చూసిన తరువాత, అతను కేవలం ఏకాంత ప్రాంతంగా ఉన్న ఆలయం పక్కనే స్థిరపడాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. అతను శ్రీ ముడుంబై రామానుజాచార్య మరియు శ్రీ మగన్‌లాల్ సమేజా వంటి ఇతర స్థానికుల సహాయంతో ఆలయాన్ని పునరుద్ధరించే పనిని ప్రారంభించాడు. వంగాల గురవయ్య, బ్రహ్మశ్రీ శ్రీ హరి రాధాకృష్ణమూర్తి, తాండ్ర వెంకట రామ నర్సయ్య, అడ్లూరి సీతారామ శాస్త్రి, టంకసాల నరసింహారావు, మహా తపస్వినీ మంగళాంబిక వంటి అనేక మంది ఈ ఆలయ పునరుద్ధరణలో తమ వంతు సహకారం అందించారు.

ఈ భద్రకాళి ఆలయంలో పునర్నిర్మాణం తరువాత, జంతు బలులు నిలిపివేయబడ్డాయి. దేవతా విగ్రహం కూడా కొద్దిగా సవరించబడింది. దేవత మొదట్లో ఉగ్రరూపాన్ని కలిగి ఉండేదని, ఆ తర్వాత కొన్ని మార్పులతో మెత్తబడిందని చెబుతారు. దేవి ముఖం చిరునవ్వుతో ప్రశాంతంగా మారింది. పునరుద్ధరణ సమయంలో దేవత నాలుక గురించి కూడా పవిత్ర శ్లోకాలు వ్రాయబడ్డాయి. భద్రకాళి ఆలయం చాలా వరకు పునరుద్ధరించబడినప్పటికీ, గర్భ గృహానికి సమీపంలో ఉన్న పురాతన స్తంభాలు దాని గొప్ప చరిత్రకు ప్రతీక.ఇప్పుడు, ఆలయ పూజారి ద్వారా ప్రతి రోజు ఆలయంలో వైదిక ఆచారాల ఆధారంగా పూజలు నిర్వహిస్తారు.

ఆలయ ఉత్సవాలు

పండుగ సమయంలో వరంగల్‌లోని భద్రకాళి ఆలయాన్ని సందర్శించడం అనువైన సమయం. పండుగల సమయంలో దీనిని అలంకరించి శోభను నింపుతారు. ప్రతి సంవత్సరం ఏప్రిల్ లేదా మే నెలలో నిర్వహించే బ్రహ్మోత్సవాలలో భక్తులు అధిక సంఖ్యలో సందర్శిస్తారు.

ఆగస్ట్-సెప్టెంబర్ నెలలో శ్రావణ మాస సమయంలో, ఆలయంలో వసంత నవరాత్రి, శాకంబరీ ఉత్సవం మరియు శరణ్ నవరాత్రి వంటి అనేక ప్రముఖ పండుగలు జరుపుకుంటారు. బతుకమ్మ పండుగను మహిళలు మరియు బాలికలు అందంగా అమర్చిన పూల నమూనాలతో భద్రకాళి సరస్సును సందర్శించి ప్రార్థనలు చేసే సమయంలో కూడా ఇక్కడ గొప్ప ఉత్సాహంతో జరుపుకుంటారు.